Het ongelooflijke verhaal van de miljonair die door kannibalen werd opgegeten

Het verzamelen van instrumenten, trommels, gebeeldhouwde speren en bisj — die intrigerende totemfiguren — was slechts het topje van de ijsberg. Wie zou zich niet aangetrokken voelen tot die ontdekkingsdrang, ook al betekende dat lopen over modderige paden, luisteren naar onbekende talen en kennismaken met zo ongebruikelijke praktijken als ritueel kannibalisme?

De reis en de laatste uitdaging

Ik weet uit mijn ervaring met het verslaan van extreme verhalen hoezeer zo’n reis je compleet kan veranderen. Je wordt geconfronteerd met angst, onzekerheid en verwondering — zoals Michael, die dertien dorpen doorkruiste, onderhandelde met bijlen, haken en tabak om het vertrouwen van de Asmat te winnen. Velen weten het niet, maar de bisj, die puntige houten sculpturen, werden opgericht om de geesten van de voorouders te groeten en onvervulde wraak te herinneren. Wist je dat het bisj-hout nog steeds wordt bestudeerd als symbool van veerkracht en collectief geheugen?

De grote dramatische wending kwam op 18 november 1961. Michael, de antropoloog René Wassing en twee jonge Asmat in een klein bootje, overgeleverd aan de rivier Betsj. De motor faalt, de catamaran slaat om en ze drijven urenlang rond, bedreigd door gevaar: krokodillen, piranha’s, honger en moedeloosheid. Michael neemt een wanhopige beslissing die zelfs het beste Hollywood-script niet zou durven verzinnen. Hij bindt twee lege jerrycans aan zijn lichaam en zwemt naar de verre oever. Niemand heeft hem ooit levend teruggezien.

Een ongekende zoektocht en een ongemakkelijke waarheid

Kun je je de omvang van de operatie voorstellen? Vliegtuigen, helikopters, boten en de hele Rockefeller-invloed doorzochten elke meter van de delta. Ik heb verhalen gezien waarin de ingezette middelen nooit genoeg blijken tegen de kracht van het onbekende. Uiteindelijk niets: geen spoor, geen lichaam, niet eens een betrouwbare aanwijzing. De Nederlanders beperkten zich tot “verdrinking”, maar de twijfel verdween nooit.

Deze zaak werd een mythe en gerucht. Getuigenissen verzameld over decennia, aantekeningen van missionarissen, artikelen in National Geographic en zelfs verhalen van degenen die de boot aan Michael verkochten, wezen allemaal naar dezelfde angst: de Otsjanep-stam.

De meest verontrustende versie vertelde dat de bewoners oude koloniale misbruiken wilden wreken door de buitenstaander te vermoorden en zijn resten aan kannibalistische rituelen te onderwerpen. Het macabere: sommigen beweren dat ze zijn botten gebruikten als wapens of tribale versieringen, alsof Michaels leven een andere dimensie was ingegaan in de geschiedenis van de Asmat.

Een legende die nooit sterft

Zijn verdwijning raakte niet alleen zijn machtige familie, maar weefde ook onophoudelijk een legende. Hoe vaak verandert wanhoop niet in mythe? Michaels dagboeken en de voorwerpen die hij wist te verzamelen liggen nu in musea. Hij inspireerde romans, documentaires en zelfs liedjes, en voegde nieuwe lagen mysterie toe aan een zaak die nooit helemaal werd opgelost.

Laat me je vragen: is het mysterie wat ons bezighoudt, of de moed van iemand die durfde alle grenzen te overschrijden? Als journalist blijft bij mij het bittere gevoel dat noch al het geld noch de invloed veilig zijn tegenover de kracht van het onbekende en de oeroude waardigheid van culturen die, op hun eigen manier, ook vochten voor hun plek in de wereld. Welke andere versie van de feiten denk jij dat er had kunnen bestaan? Heeft de mythe de realiteit overtroffen? De jungle van Nieuw-Guinea bewaart haar geheimen altijd beter dan welke andere plek ook.