De vondst die de geschiedenis verandert: mensen beheersten het vuur al 400.000 jaar geleden.

Onderzoekers van het British Museum bevestigden dat oude mensen het vuur controleerden en opzettelijk maakten ongeveer 400.000 jaar geleden op de paleolithische vindplaats Barnham, in Suffolk, in het oosten van Engeland.

Dit resultaat verschuift de oudste bekende datum voor opzettelijke vuurcreatie met ongeveer 350.000 jaar naar achteren; die lag tot nu toe bij neanderthalenvindplaatsen in Noord-Frankrijk, van ongeveer 50.000 jaar oud.

Met andere woorden
Toen we dachten dat vuur een “jonge” technologie was, blijkt dat onze voorouders al honderden duizenden jaren eerder met vonken speelden dan we dachten 🔥😉

Duidelijk bewijs van opzettelijk vuur

In Barnham vond het team een zeer overtuigend pakket materiële bewijzen. Daaronder stonden

• Een plek met sterk verbrande klei, wat wijst op een geconcentreerde warmtebron
• Vuurstenen bijlen gebroken door blootstelling aan extreem hoge temperaturen
• Twee fragmenten van ijzerpyriet, een mineraal dat vonken produceert wanneer je het tegen vuursteen slaat

Pyriet is de ster van de vondst ✨
Het komt niet van nature voor in de omgeving van Barnham. Dat betekent dat deze oude mensen

• Het van elders hebben meegenomen
• Wisten dat je er vonken mee kon maken door het tegen vuursteen te slaan
• Het opzettelijk gebruikten om vuur aan te steken

Vier jaar lang werkten de wetenschappers eraan om de mogelijkheid van natuurlijke branden uit te sluiten. Door geochemische analyses toonden ze aan dat

• De temperaturen de 700 graden overschreden
• Er meerdere herhaalde verbrandingen op dezelfde plek plaatsvonden
• Het verbrandingspatroon overeenkomt met een gebouwde haard, niet met een blikseminslag of een onbeheersbaar bosbrand

Als psychologe en voorlichter vertaal ik het zo
Het was geen toeval, het was geen “vuur uit de lucht”
Iemand daar wist wat hij deed en herhaalde de procedure 🔍

Hoe maakten die oude mensen vuur

Het bewijs suggereert een vrij geraffineerde techniek voor die tijd. Hoogstwaarschijnlijk

• Sloegen ze ijzerpyriet tegen vuursteen om vonken te krijgen
• Richtten ze die vonken op droog brandbaar materiaal, zoals gras of schors
• Onderhielden ze een vaste haard, waar meerdere keren op dezelfde plek werd gebrand

Leuk weetje
De techniek om vonken met mineralen te produceren bleef duizenden en duizenden jaren in gebruik. In feite lijkt het basisprincipe sterk op hoe sommige huidige aanstekers werken.
Ze hadden geen aansteker, maar het concept was praktisch hetzelfde 😅

Het meest interessante voor de evolutionaire psychologie
Om dit te bereiken waren nodig

• Geheugen
• Planningsvermogen
• Overdracht van kennis binnen de groep

Iemand moest observeren, experimenteren, fouten maken, de techniek verbeteren en die vervolgens doorgeven. Dat wijst op een tamelijk complexe geest.

Impact van vuur op de menselijke evolutie

Deze ontdekking verandert niet alleen data. Het verandert het verhaal van wie wij zijn. Het beheersen van vuur transformeerde het leven van deze menselijke groepen op veel niveaus

• Het stelde hen in staat te overleven in koude klimaten
• Het gaf hen een krachtige verdediging tegen roofdieren
• Het maakte het mogelijk om voedsel te koken

Koken was geen simpel culinair luxeproduct 🍖
Uit de biologie en evolutionaire neurowetenschappen weten we dat

• Koken van wortels, knollen en vlees
• Vergiftige stoffen en ziekteverwekkers verwijderde
• De spijsvertering sterk verbeterde
• Meer energie per hap vrijmaakte

Die extra energie is cruciaal om een groter brein te voeden, dat enorm veel middelen verbruikt. De beroemde theorie van het “kostbare brein” past hier heel goed bij

• Meer vuur
• Meer bruikbaar voedsel
• Meer energie voor het brein
• Meer cognitieve capaciteit

Bovendien veranderde vuur ook het sociale leven

• Het maakte nachtelijke samenkomsten rond de haard mogelijk
• Het bevorderde het vertellen van verhalen
• Het vergemakkelijkte groepsplanning
• Het versterkte de emotionele banden

Vanuit de sociale psychologie is dat allemaal een vruchtbare voedingsbodem voor
• De ontwikkeling van taal
• Complexere samenlevingsnormen
• Sterkere groepsidentiteit

Samengevat
Zonder langdurig gecontroleerd vuur zouden onze geest en onze samenlevingen waarschijnlijk niet zijn zoals ze nu zijn 🔥🧠

Wie waren de bewoners van Barnham

De archeologische context plaatst Barnham in een zeer interessante fase van Europa, tussen 500.000 en 400.000 jaar. In die tijd

• Benaderde het hersenvolume van primitieve mensen al dat van onze soort
• Verschijnen er steeds meer aanwijzingen voor complex gedrag

Volgens Chris Stringer, expert in menselijke evolutie, wijzen de fossielen uit Groot-Brittannië en Spanje erop dat de bewoners van Barnham waarschijnlijk primitieve Neanderthalers waren

• Ze vertoonden schedelkenmerken die met Neanderthalers verbonden zijn
• Hun DNA wijst op een toenemende cognitieve en technologische verfijning

Als astrologe die cycli observeert en als psychologe die processen bekijkt, is hier heel duidelijk een patroon te zien
Het gaat niet om een “magische sprong”
Het gaat om kleine innovaties die zich ophopen gedurende honderden duizenden jaren

Het beheerst vuur van Barnham past in dat grote proces van mentale en technische verfijning.

Wat verandert in de geschiedenis van de menselijke technologie

Het team van het British Museum, met onderzoekers zoals Rob Davis en Nick Ashton, beschouwt deze vondst als een mijlpaal in de archeologie en in de studie van de oorsprong van onze technologie.

Waarom is dit zo belangrijk voor de wetenschap

• Omdat het aantoont dat de technologie van de mens veel diepere wortels heeft dan we dachten
• Omdat het bevestigt dat 400.000 jaar geleden al bestond
• Controle over de omgeving
• Begrip van materiaaleigenschappen
• Culturele overdracht van technieken

En hier komt het kernpunt, dat ik fascinerend vind
Het bevestigen van het doelbewust gebruik van gereedschappen om vuur te maken in zo’n oud tijdvak schuift de geschiedenis van onze technologie honderden duizenden jaren naar voren
Ze gebruikten niet alleen wat ze vonden. Ze ontwierpen al oplossingen voor hun problemen.

Als je er even over nadenkt: vuur naar willekeur maken is een van de eerste vormen van “energie beheersen”
Van daaruit naar ovens, metallurgie, steden, motoren en computers is een lange, maar doorlopende keten.

We kunnen het zo samenvatten
• Eerst een vonk op pyriet
• Heel veel later een vonk van wetenschappelijke inspiratie
Maar in wezen begon alles met iemand die voor de duisternis ging zitten en besloot die aan te steken 🔥✨

Zou je willen dat we in een ander artikel bekijken hoe vuur samenhangt met mythen, astrologie en de psychologie van het “innerlijk vuur” bij mensen 😉